Meme dokusu, yağ ve bağ dokusu ile desteklenen memenin süt yapımını sağlayan kesecik ve kanallardan oluşur.Kesecikler ve kanalcıklar üzüm salkımı şeklinde kümeler teşkil ederler ve sonra kanalcıklar geniş süt kanallarına dökülürler. Bu geniş süt kanalları her bir ana bölgenin lob süt salgısını toplar. Her bir memede bu loblardan 15-20 adet vardır ve bunların kanalları genişleyerek meme başına ulaşır ve dışarı açılırlar.
Image Bu süt yapıcı sistemin büyümesi pek çok hormonal etkene bağlı olarak iki aşamada oluşur. Ergenlik ve gebelik döneminde gerçekleşen bu aşamalarda özellikle gebelik sırasında östrojen, progesteron ve prolaktin hormonlarının aşırı miktarda artmalarına bağlı olarak memenin süt yapan glandüler dokusu artmaya başlar, kanallar uzar, dallanır ve süt yapan kesecikler büyür. Buradaki epiteller yağ damlacıklarıyla yüklenir ve işte bu ilk oluşan süte yağdan zengin olduğu için kolostrum denir. Süt salgılanması progesteron etkisi ile baskı altına alınır. Doğumla birlikte hızla östrogen ve progesteronun ortadan kaybolması ile süt salgısı başlar. Sütün memeden fışkırması emme olayının negatif basıncına bağlı değildir. Arka hipofizden salınan oksitosin hormonununu kan yolu ile keseciklere ve kanallara ulaşarak miyoepitel hücrelerinin kasılmasını sağlar. Bu etki sütün ana kanallardan meme başındaki açıklıklara doğru fışkırmasına neden olur. Bu hormon aynı zamanda lohusalarda rahmin kasılıp küçülmesini de sağlar. Sütün devamı için prolaktin, sütün sağılması içinse oksitosin hormonu gereklidir.
Laktasyonun Emzirmenin Sonlanması
Emzirmeyi bıraktığınızda laktasyon son bulur. Oksitosin hormonunun meme uyarılmasına son verilmesi nedeni ile salgılanmaması, içbasıncın artışı ile alveollerdeki süt salgılanması durur. Süt yapımının durması ve sonrasında emmenin bitmesi ile prolaktin salgılanması da azalır. Böylece genellikle emzirme eyleminin durdurulması süt yapımını da durdurur.
Emzirmenin Başlaması ve devamının sağlanması için
Bebek doğumdan hemen sonra çıplak olarak anneye verilmeli ve emzirmeye başlanmalı,
Doğumdan sonra sık sık bebek istedikçe emzirilmeli,
Anne ile bebek aynı odada yatmalı,
Emzirme sırasında bebeğe fazla giysi giydirilmemeli,
Anneye uygun pozisyon anlatılmalı ve bebek mutlak meme başındaki koyu renkli kısmı tamamen ağzına almalı,
Geçici problemlerde anne sütü yerine süt veya mama biberonla verilmemeli,
Ziyaretler hem anne hem de bebek için kısıtlanmalı, özellikle infenksiyon açısından bu durum önemli olup, bebeğin öpülmesi yasaklanmalı,
Bebeğe ilk 4-6 ay ek besin verilmemeli çocuk hekimi tarafından bebeğin kilo almadığı tespit edilirse uygun ek gıdalar başlanabilir,
Anne memesini rahatça verebilecek kıyafetler giymeli, beslenmesine dikkat etmeli, bebeğin odası sıcak olmamalı ve sık sık havalandırılmalıdır.
Emzirmeyi engelleyen ve süt yapımını azaltan nedenler
Doğumdan sonra anne ve bebeğin tıbbi nedenlerle ayrılması, lohusalık humması,
Emzirmenin geç başlaması sıklık ve süresinin kısıtlanması
Süt gelmesi beklenirken çeşitle nedenlerle su ve mama verilmesi
Annenin psikolojik problemleri, sütünün gelmeyeceği kaygısı
Uzamış doğum ve buna bağlı yorgunluk,annenin yetersiz beslenmesi
Annenin yeterince emzirme teknik ve problemleri konusunda bilgi sahibi olamaması
Bebeğin dudak-damak yarıkları, yutak, ağız, burun gibi doğumsal anomalileri, diğer sistemlerdeki ağır yapısal bozuklukları
Sütünüz yeterli değilse?
Anneler sıklıkla emzirmedikleri için sütlerinin yetmediğini düşünürler
Bebeğinizin günde kaç kez idrar yaptığını takip edin.Günde en az 6 kez idrar yapıyorsa süt yeterlidir.
Birkaç günlük aralarla tartın ,iki tartı arasında artış varsa süt yeterlidir. En ideali doğumdan 15 gün sonraki tartı da 200 gr lık bir fark sütün yeterli olduğunu gösterir. Şu unutulmamalı, doğumdan sonraki haftada, bebekler ağırlıklarının 10-15ini fizyolojik nedenlerle kaybederler. Bebeğinizin hastaneden çıkış kilosu çok önemlidir.
Her memede en az 10-15 dakika emzirin!
Emerken uyursa uyandırın!
Emerken çok giydirmeyin!
Sadece anne sütü verin, 4-6 aylık olmadan ek gıdaya geçmeyin!
Emzirirken rahat bir yer seçin!
Her anne gibi sütünüzün yeterli olduğuna inanarak ,endişe duymadan ,sadece yukarıdaki önerilere göre emzirmekte ısrarcı olun!
Emzirmeye başlamadan önce ılık şekerli bir bardak su veya meyva suyu içebilirsiniz.
Dengeli ve yeterli beslenin
1. Süt,yoğurt, peynir, et, yumurta
2. Yeşil yapraklı sebze ve meyve
3. Nohut, fasulye, mercimek
4. Pekmez, şekerli bol sıvı
5. Isırgan otu ekstreleri ile beslenmeniz önerilebilir.
Doğumdan sonra en kısa zamanda emzirmeye başlayınız!
1. Bebek doğar doğmaz mümkünse annenin çıplak göğsüne, kalbinin üzerine doğru yatırılmalı,anne karnında devamlı duyduğu sesleri duyarak sakinleşmesi sağlanmalıdır.
2. İlk emzirme denemesi doğumdan en geç 2 saat içinde gerçekleştirilmeli ve o zamana kadar bebek için gerekli hazırlıklar yapılmalıdır. Bu dönemde bebek çok aktif olup emzirme denemesi için en uygun dönemdir . Ayrıca bebeğin erken emzirilmesi, meme ucunun uyarılmasına bağlı olarak salgılanan oksitosin hormonunun rahim kasılmasına da neden olması nedeniyle, doğum sonrası iyileşmeyi hızlandıran,kanamayı azaltan önemli bir olgudur.
3. Kolostrum denilen ilk süt, bebek için çok önemlidir. Bebeği hastalıklardan koruyan yoğun antikor ve bağışıklık elemanları içerir. İlk süt bebeğin ilk aşısı gibidir.
4. Tıbbi bir neden olmadığı sürece şekerli süt ,mama vs verilmemelidir. Emzirme süresinde hiç bir kısıtlama yapılmamalıdır. Sıklık açısında bebeğin her istediğinde anne süt vermeli ama bu süre her meme için 15 dakikayı geçmemelidir. Uzun süreli emzirmeler , memede çatlaklara yol açar ve bebek zaten 15 dakika içinde emdiği göğüsteki sütün 95ini alır. Problemli olan bebeklerin öğün sayısını doktor belirlemeli ve bebeklere anne sütü sadece memeden verilmelidir. Annenin meme başında çatlaklar olduğunda biberon en son çare olmalı, önce silikon meme uçları ya da kaşıkla besleme denenmelidir. Bebek bir kez biberona alışırsa muhtemelen biberondan sütü daha kolay alabildiğinden yeniden memeye dönüş zor olacaktır. Anne sütü en sağlıklı,en besleyici,en temiz, en ucuz,en pratik gıdadır, kolayca bırakmayınız. Ayrıca biberonla beslenmede hava yutulmasına bağlı gaz problemleri daha çok oluşacaktır.
5. Geçici problemlerde anne sütü yerine, biberonla diğer sütler veya mama verilmemeli,kaşık ile beslenme denenmelidir. Kaşık ile beslenmede; kaşık mutlak önce dile değmeli,sonra ağıza boşaltılmalıdır.
Bebek için en iyi besin anne sütüdür!
1. Gebelik sırasında anne adayı,emzirmenin çocuk sağlığı açısından önemi, yöntemleri hakkında bilgilendirilmeli ve emzirmesi için desteklenmelidir.Bazı anneler süt verdiğinde memelerinin sarkacağı korkusuyla süt vermek istemezler.Bunun doğru olmadığı anneye anlatılmalıdır.
2. Anne sütü bebeği ishal, soğuk algınlığı,öksürük vs hastalıklardan korur.
3. Anne sütünün hazmı kolaydır.Kaynatmak gerekmez daima temiz ve bebeğe vermek üzere hazırdır.
4. Anne sütü alan bebeklerde kansızlık daha az görülür.Anne sütü içindeki demir bebek tarafından iyi emilir ve bebeği kansızlıktan korur.
Bebeğe ilk 4 ay anne sütü dışında başka yiyecek vermeyiniz!
1. Anne sütünün içeriği bebeğe göredir ve bu dönemde bebeğe gerekli olan protein, yağ,demir,vitamin,kahbonhidrat içerir.
2. Anne sütünde su olması nedeniyle sıcak mevsimlerde dahi su vermeye gerek yoktur.
Bebebeğin 24 saat anneyle aynı odada kalmasını sağlayınız!
1. Doğum sonrası anne ile bebeğin aynı odada kalması sağlanmalıdır.Böylece anne
2. bebeğini istediği süre ve sıklıkla emzirir,bakabilir ve kucaklayabilir.Yeterli süt üretimi düzenli emzirmeye bağlıdır.
3. Memelerden birisi tamamen boşalıncaya kadar emzirilmelidir.Bebek doymazsa diğerine geçilmelidir.
4. Bir sonraki emzirmede son emzirilen memeden başlanır ve boşaldığında diğerine geçilir.
5. Memelerden biri daha az emzirilirse o memedeki süt azalacak ve bitme noktasına gelecektir.
6. Ziyaretler hem anne hem de bebek için kısıtlanmalıdır. Bu özellikle infeksiyon açısından önemli olup,bebeğin öpülmesi yasaklanmalıdır.
Bebeğinize 4-6 aydan sonra ek besin vermeye başlayabilirisiniz!
Doğumdan sonra 4 .aydan itibaren çocuk hekimine danışarak ek besinler vermeye başlayabilirsiniz. Yeni gıdalara azar azar ve tek tek başlamalısınız.
Emziren anne kendi beslenmesine özen göstermelidir.
1. Emziren anne, günde en az iki bardak süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünlerinden almalıdır.
2. Besin ve enerji ihtiyacını karşılamak üzere her öğünde fasulye,nohut,veya et, tavuk ,balık gibi yiyecekler yemeli ,vitamin ve mineraller almayademir,kalsiyum devam etmelidir.
Emzirmenin anne için faydaları
1. Anne sütü daima temiz, taze ve uygun ısıdadır.
2. Hazmı kolaydır.
3. Kabızlığı önler.
4. Hastalıklardan korur.
5. Doğal besinlerden içeriği en iyi olandır.
6. Ekonomiktir.
Ayrıca EMZİRME;
1. Çene ve diş sağlığı için yararlıdır.
2. Konuşmayı geliştirir.
3. Anne ile bebek arasında sıcak bir bağ oluşturur.
Doğru emzirme tekniği ile emzirmeye ait problemler önlenebilir.
1. Ellerinizi yıkayın! Böylece bebeğinin mikrop almasını ve hastalanmasını önlersiniz.
2. Emzirmeden önce meme başını ve çevresini temiz su ile temizleyin!
3. Karbonatlı veya sabunlu su kullanmayın! Bunlar meme başında çatlak yapabilir.
4. Bebeğinizle rahat bir yere oturun..
5. Sırtınızı bir yere dayayarak destekleyin..
6. Oturduğunuz yerin temiz ve sıcak olmasına dikkat edin..
7. Bebeğin yüzü ve bedeni size dönük olsun! Başını kolunuzun iç kısmına yerleştirin. Aynı kol ve elle bebeğini kalça ve bacaklarını kavrayın.
8. Diğer elinizle göğsünüzü tutup iki parmak arasında meme başını sıkıştırarak bebeğin dudaklarına uzatın..
9. Bebeğinizi tekniğine göre tuttuğunuzda, bebeğin çenesi ile göğsünüz arasında boşluk kalmamalıdır.
Emzirme hem anne hem bebek sağlığı için önemlidir..
Anne için faydaları
Kısa sürede eski kilosuna döner.
Rahim daha çabuk toparlanır.
Bebekle arasında yakın bir bağ kurulur.
Psikolojik tatmin sağlar.
Özel bir hazırlık gerektirmez.
Ekonomiktir.
Emziren annenin psikolojik olarak desteklenmesi,rahat ve mutlu olması gerekir
1. Çalışan anne bebeğini iş yerine götüremiyorsa sütünün kesilmemesi için anneye sütün nasıl sağılacağı gösterilmelidir. Bu şekilde sütün göğüslerde birikip dolgunluk yapması da önlenir.
2. Sağılmış anne sütü her türlü hazır mamadan daha faydalıdır.
3. Süt sağıldıktan sonra temiz bir kaba konur ve bebeğe bakan kişi tarafından anne işte iken bebeğe verilir.
4. Sağılmış süt bebeğe kaşıkla verilmelidir. Bu dönemde kesinlikle biberon ve emzik kullanılmamalıdır. Kaşıkla beslenen bebek anne işten döndükten sonra tekrar emmek isteyecektir.