Bebek Annesi

İkizler diğer kardeşlerden farksızdır, fiziksel olarak ayrı beden ve beyne sahiptir. Bireyselleşme ebeveynlerin ikizlere sonradan kazandırabileceği bir olgu olmayıp zaten var olan bir durumdur.

İkizlerin yetenekleri ve gelişimleri de birbirinden çok farklı olabilir. Fakat aile bireyleri ve çevre benzer gelişim beklediğinden, özellikle gelişimi daha geriden olan yada bazı yetenekleri daha kısıtlı olan ikizi diğeri ile karşılaştırılarak onun psikolojik olarak kötü etkilenmesine neden olabilirler. İkizlerden birinin hissettiğini diğerinin de hissedeceği inancıda yanlıştır.

İkizlerin birbirini kıskanması
Tüm kardeşlerde görülen kıskanma ikizlerde de görülür. Anne-baba başta olmak üzere, erişkinlerin sevgi ve ilgisini paylaşma, daha fazla pay alma endişesi kıskançlığın temelini oluşturur. İkizler arasında görülen gelişim farklılıkları da kıskançlığı arttırabilir. Daha becerikli ve gelişmiş olan ön plana çıkarak veya daha zayıf olana fazla ilgi gösterilmesi diğerinin kıskanmasına neden olabilir.

Sınıflar ve kıyafetler ayrılmalı mı?
İkizlere aynı kıyafetler ve eşyalar alınması anne-babanın bir çeşit eşitlik sağlamaya çalışmalarından kaynaklanmaktadır. Kişilikleri, gelişimleri birbirinden farklı olan çocukların seçimlerinin de farklı olması çok doğaldır. Aynı giysiyi giymek ikisinin karıştırılmasına, ayırt edilememelerine neden olur.

Kıyafetlerin ayrılması, kendi kıyafetleri olmasını sağlamak, aynı giyimleri engellemek, aynı şeylere sahipseler ayrı günlerde giymelerini sağlamak gereklidir. Aynı okul ve sınıfa gönderilmeleri gelişimleri açısından sakıncalıdır. Sınıf içinde kıyaslama ikizlerden zayıf olanın kendini yetersiz görmesine, özgüveninin düşmesine neden olur. Koşullar uygunsa ayrı okula, değilse ayrı sınıfa verilmeleri birey olmalarının desteklenmesi açısından gereklidir.

Bireysel gelişimin desteklenmesi
İkizlerin bireysel gelişimi desteklenmeli, her ikisi de kendi yeteneği doğrultusunda desteklenmelidir. Doğumun ilk aylarından itibaren onlarla ayrı ayrı konuşmak, tek tek beslemek ve bireysel ilgi göstermek faydalı olur. Birbirlerinden ayrı aktivitelere katılmaları rekabet ve yardım olmadan diğer insanlarla etkileşim fırsatı yaratır.

Özellikle birinin daha konuşkan, etkileyici ve daima diğeri adına konuştuğu eşlerde ayrılık diğeri için 'kendi adına konuşmayı öğrenme fırsatı yaratır. İkizlerin aynı hobileri, sporu ve dersleri takip etmek istemeleri de engellenmemelidir, bazı konularda diğer insanlar gibi benzer şeyden de hoşlanabilirler. Her birinin kendi istediği alana (aynı yada farklı) yönelmesi desteklenmelidir.

İkizlerde Duygusal Gelişim ve Bireyselleşme

Tek yumurta ikizliği ister bebek olsun ister yetişkin herkesin ilgisini cezbeden bir durumdur. İkizler kendi dillerine mi sahiptirler; ikizler birbirlerine diğer yaşıtlarına göre daha mı yakındırlar; ikizler birbirleriyle ilgili şeyleri hisseder mi? Tüm bunlar merak edilen sorulardır. Yalnız bir gerçek vardır o da ikizler özeldir ve çok fazla ilgi beklerler. İkizlerin doğumdan itibaren evlilikten bile daha samimi olan çok karmaşık ve yakın ilişkileri vardır.

Bireyselleşme ebeveynlerin ikizlere sonradan kazandırabileceği bir olgu değildir. İkizlerin fiziksel olarak ayrı beden ve beyne sahip olduğu baştan kabul edilmelidir. Aile ikizlerin bireysel gelişimini desteklemelidir. Doğumun ilk aylarından itibaren onlarla ayrı ayrı konuşarak ve onları tek tek besleyerek bireysel ilgi gösterilebilir. Ancak yapılan bilimsel araştırmalar bu davranışın ve ikizlere ayrı deneyimleri yaşatmanın 18 ay üç yaş arasında önem kazandığını ortaya koymaktadır.

Birbirlerinden ayrı aktivitelerde bulunan ikizler için bu ayrılık herhangi bir rekabet ve yardım olmadan diğer insanlarla etkileşim fırsatı yaratır.Özellikle ikisinden birinin daha konuşkan, etkileyici ve daima diğeri adına konuştuğu eşlerde ayrılık diğeri için ‘kendi adına konuşmayı öğrenme’fırsatıdır. Böyle deneyimler dilin ve bireysel sosyalitenin gelişmesine yardımcı olur.Ancak birbirlerinden farklı ortamlara erken tanıştırılan ikizler birbirlerinin nerede olduğu ve durumları ile ilgili devamlı huzursuzluk duyarlar ve bu yüzden öğrenme ve sosyalleşme gibi konulara konsantre olamazlar. İkizlerin aynı hobileri, sporu ve dersleri takip etmek istemeleri eğer gerçekten istedikleri buysa engellenmemelidir. Herbirinin kendi istediği alana -diğeri ile aynı ya da farklı - yönelmesini desteklenmeli ve bu konuda ona güvenilmelidir.

Bireyselleştirmeyi destekleyici öneriler
• Onlara birbirini çağrıştırmayan tamamen ayrı isimler verin. Onlara 'ikizler' demektense isimleri ile hitap edilmesini sağlayın
• Kıyafetlerini ayırın. Eşyalarını ayrı dolaplara yerleştirin böylece giysilerini kendileri seçmeye başladıklarında neyin kime ait olduğunu kolayca bilebilsinler. Aynı giyimlerini mümkün olduğunca engelleyin. Eğer aynı şeylere sahipseler de ayrı günlerde giymelerini sağlayın.
• Eşyalarını ayrı dolaplara yerleştirin böylece giysilerini kendileri seçmeye başladıklarında neyin kime ait olduğunu kolayca bilebilsinler.
• Kendi oyuncakları olmasını sağlayın. Eğer her şey her ikisine de ait olursa bu onların birbirlerini ayrı düşünmelerini sağlar.
• Doğum günleri için pastaları ayrı hazırlayın ve doğum günü şarkısını da iki kez söyleyin. Onlara ayrı hediyeler verin ve verilmesini sağlayın.
• Evde babanın bir çocuk annenin de diğer çocuk ile ilgilenmesinden kaçının. İlginizi ve zamanınızı her ikisine eşit olarak bölmeye çalışın.
• Aynı çocuğu hep aynı aile büyüğüne bırakmaktan kaçının. Eğer bir müddet ikizlerden ayrı kalacaksanız onları ayrı ayrı aile büyüklerinin yanına bırakın. Böylece onlara ayrı yaşamaları konusunda deneyim kazandırın.
• Ayrı zamanlarda her ikisini de tek olarak gezmeye ya da alışverişe götürün. Böylece onların tek başına ilgi görme ihtiyaçlarını karşılayın.
• Ödül ve ceza konusunda kendinizi fazla adil olmaya zorlamayın. Birine kızdıysanız diğerine de kızmak zorunda olduğunuzu düşünmeyin.
• Bebekliklerinden itibaren ayrı ayrı albüm hazırlayarak her birine verdiğiniz “özel” önemi pekiştirin. Büyüdüklerinde bu onlar için çok özel bir armağan olacaktır.

Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayten Erdoğan